Zaliczenie odbytej służby wojskowej do emerytury nabywanej w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze

Zasady nabywania prawa do emerytury w stosunku do pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wynoszący co najmniej 15 lat. Ponadto warunkiem otrzymania emerytury jest nie przystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa oraz rozwiązanie stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Zgodnie zaś z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 4 grudnia 2013 r. II UK 217/13, wyrok SN z dnia 15 maja 2012 r. I UK 399/11, wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2012 r. I UK 347/11) utrwalone zostało stanowisko, zgodnie z którym do stażu pracy w szczególnych warunkach/charakterze zalicza się okres czasu odbywania służby wojskowej. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 16 października 2013 r. II UZP 6/13, wskazał, że ,,Czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. 1967 r. Nr 44 poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.).” W dalszej części uzasadnienia uchwały Sąd Najwyższy wywiódł, że ,,okres służby wojskowej jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (gdy się dodatkowo uwzględni wartości konstytucyjne w ślad za rozważaniami Sądu Najwyższego zawartymi w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 r. III UK 5/2006 (OSNP 2007/7-8 poz. 108), w którym trafnie wskazano, na wynikający z art. 85 ust. 1 Konstytucji, obowiązek obywatela polskiego obrony ojczyzny, stwierdzając nadto, że z art. 2 i 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, wynika zakaz ustanawiania takich regulacji ustawowych lub dokonywania takiej wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które dopuszczałyby jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny). Innymi słowy, jeżeli zostały spełnione przez pracownika wskazane wyżej warunki powrotu do poprzedniego zatrudnienia zostaje zachowana tzw. ciągłość pracy, a okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby.”.

Należy pamiętać, że gdy organ rentowy kwestionuje prawo do wcześniejszej emerytury koniecznym jest odwołanie się do sądu, który po przeprowadzeniu postępowania dowodowego zmieni decyzję odmowną organu rentowego i przyzna prawo do emerytury bądź oddali odwołanie.