Jaka umowa dla nauczycieli?

Dość powszechną praktyką w szkołach jest zatrudnianie nauczycieli na podstawie umów terminowych, najczęściej na rok szkolny lub więcej, np. na dwa lata. Oczywiście powody takich decyzji są różne (niż demograficzny, łączenie klas, niepewna sytuacja ekonomiczna).

Tak naprawdę jedynymi powodami takich decyzji powinny być: konieczność wynikająca z organizacji nauczania lub zastępstwo nieobecnego pracownika, co wprost dopuszcza Karta Nauczyciela w art. 10 ust. 7. Są to dwa wyjątki, które pozwalają na zatrudnianie nauczycieli na podstawie umów na czas określony. Należy mieć na uwadze, że nie można owych wyjątków nadużywać i rozciągać na inne sytuacje. Gdy do tego już dojdzie nauczyciele mogą dochodzić swoich praw w sądzie. Zasadą jest przecież, że stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony, a na podstawie mianowania – z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym, jeżeli nauczyciel: 1) posiada obywatelstwo polskie, 2) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych, 3) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie, 4) nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie, 5) posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska, 6) istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Warto w tym miejscu przytoczyć uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4.10.2013 r. I PZP 3/13, w której Sąd Najwyższy wyjaśnił, że właściwą drogą dla nauczycieli jest pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nie określony. Nauczyciel, po rozwiązaniu stosunku pracy, nie może żądać odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Może natomiast żądać potwierdzenia przez sąd, że łączy go ze szkołą umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony, a nie że łączyła ich tylko umowa terminowa.